Ένα από τα ζητήματα που βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα της κυβέρνησης το τελευταίο διάστημα είναι το νέο νομοσχέδιο για την αναμόρφωση του Οικογενειακού Δικαίου. Είναι γεγονός ότι μετά από κάθε διαζύγιο ή χωρισμό το κομμάτι της συνεπιμέλειας των παιδιών είναι αυτό που ενδέχεται να προκαλέσει διχασμό ανάμεσα στα συμβαλλόμενα μέρη – ανάλογα με την εκάστοτε περίπτωση φυσικά – δεδομένου ότι μέχρι στιγμής ο νόμος παρέχει την μέριμνα αποκλειστικά στον ένα γονέα.
Ο Χ-τύπος ήρθε σε επαφή με τον κ. Σταύρο Κακουλίδη, Γενικό Γραμματέα του Δ.Σ. και ιδρυτικό μέλος των “Ενεργών μπαμπάδων”, μιας οργάνωσης με ισχυρή δράση που δίνει τον δικό της αγώνα στη διεκδίκηση της ισάξιας και ισόχρονης συνεπιμέλειας, ο οποίος μας μίλησε για την ομάδα και το έργο της, τις ελλείψεις που υποστηρίζουν ότι υπάρχουν στο τρέχον νομοσχέδιο, αλλά και τη “μάχη με το χρόνο” που έφερε η πανδημία.
Ποιοι είναι οι «Ενεργοί Μπαμπάδες»; Πότε και πώς ξεκινήσατε την δράση σας;
Οι «Ενεργοί Μπαμπάδες για τα δικαιώματα του Παιδιού» όπως είναι η ακριβής ονομασία, ξεκινήσαμε αυθόρμητα ένα χρόνο πριν, τον Απρίλιο του 2020 εν μέσω της 1ης καραντίνας από την πανδημία με την βοήθεια της τεχνολογίας και του διαδικτύου το οποίο αντιθέτως από ότι έχουμε συνηθίσει, μας έφερε πιο κοντά και μας βοήθησε να γιγαντωθούμε και να γίνουμε το κίνημα που είμαστε σήμερα με 30.000+ ακόλουθους στην σελίδα μας και πάνω από 7.300 ενεργά μέλη στην ομάδα μας στο Facebook. Λόγω της αθρόας προσέλευσης μπαμπάδων και ανθρώπων που υποστηρίζουν τις θέσεις μας εξελιχθήκαμε σε μία Αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία (ΑΜΚΕ) ώστε να αποκτήσουμε την νομική οντότητα και ισχύ ως φορέας. Οι “Ενεργοί μπαμπάδες” αποτελούμαστε από απλούς, καθημερινούς ανθρώπους ασχέτως επαγγέλματος, μόρφωσης και ειδικότητας που ενωθήκαμε και συνεργαστήκαμε υπό την ιδιότητα του Πατέρα και μόνο, από κάθε γωνιά της Ελλάδας για να υπερασπιστούμε το δικαίωμα κάθε παιδιού να ανατρέφεται και από τους δύο γονείς είτε αυτοί είναι εντός, είτε εκτός γάμου.
Το πάθος και η αγωνία όλων των μπαμπάδων ήταν το έναυσμα να ξεκινήσουμε για να έχουμε έναν πιο ενεργό ρόλο στην ζωή των παιδιών μας, επειδή σε περίπτωση χωρισμού το 98% εξ αυτών χάνει την επιμέλεια, οπότε νομοτελειακά και σταδιακά το παιδί αποξενώνεται από αυτόν και η γονική αποξένωση είναι μία μορφή ενδοοικογενειακής βίας με ολέθρια αποτελέσματα στην ψυχική υγεία του παιδιού και κατά συνέπεια στο κοινωνικό σύνολο.
Ποιος είναι ο σκοπός σας και πώς θα τον πετύχετε;
Ο σκοπός του κινήματος των «Ενεργών Μπαμπάδων για τα δικαιώματα του Παιδιού» είναι η ανάγκη προάσπισης και διασφάλισης του αναφαίρετου δικαιώματος του Παιδιού να ανατρέφεται ισάξια και ισόχρονα και από τους δύο του γονείς μετά από ένα χωρισμό. Αυτό θα επιτευχθεί με την συνεχή ενημέρωση της κοινής γνώμης για το πολύ μεγάλο αυτό κοινωνικό πρόβλημα, με διαφημιστικές καμπάνιες που κάνουμε, με τον εμπλουτισμό του δημόσιου διαλόγου με επιστημονικά τεκμηριωμένα πορίσματα και έρευνες ώστε να πετύχουμε την αλλαγή της κοινωνικής και δικαστικής κουλτούρας (νομολογίας) με την νομοθέτηση της ισόχρονης συνεπιμέλειας κατά νομικό τεκμήριο για όλους τους γονείς που κρίνονται κατάλληλοι και ικανοί για να ασκήσουν τα γονικά τους καθήκοντα.
Τι ορίζει η ελληνική νομοθεσία για τη συνεπιμέλεια μέχρι σήμερα; Ποιες ελλείψεις παρουσιάζει και τι διεκδικείτε με τη δράση σας;
Σήμερα αυτό που ισχύει στη δικαστηριακή πρακτική και νομολογία όταν χωρίσει ένα ζευγάρι, είναι ότι ο δικαστής μπορεί να αποκόπτει – αφαιρεί την επιμέλεια από την γονική μέριμνα και να την αποδίδει αποκλειστικά και μόνο στον ένα γονέα (κατά 98% στην μητέρα), χωρίς να έχει κριθεί ο άλλος γονέας μη ικανός και ακατάλληλος για τα γονικά του καθήκοντα. Απλά ο δικαστής αποφασίζει εθιμοτυπικά μέσω των τυποποιημένων (copy – paste) δικαστικών αποφάσεων και της νομολογίας που τις συνοδεύει να αποδίδει την επιμέλεια μόνο στον έναν γονέα.
Το παιδί έχει ανάγκη και είναι αναφαίρετο δικαίωμα του, να το φροντίζουν και οι δύο γονείς ισότιμα και ισόχρονα. Μέχρι το 1983 ίσχυε ο θεσμός της Πατριαρχίας από το 1983 μέχρι σήμερα βρισκόμαστε στον θεσμό της Μητριαρχίας, ήρθε η ώρα εν έτη 2021 να εκσυγχρονιστούμε και να ενστερνιστούμε το οικογενειακό δίκαιο που ισχύει στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες και να περάσουμε στην ισότητα και στην κοινή ανατροφή όπως επιτάσσει το βέλτιστο συμφέρον του Παιδιού.
Πώς επηρεάζει τα παιδιά το «καθεστώς» αυτό;
Αποκλειστική επιμέλεια σημαίνει στην πραγματικότητα εργαλειοποίηση των παιδιών, εξαναγκασμός τους να υφίστανται αχρείαστες καταστάσεις ψυχολογικής βίας και ματαίωση των γονέων που δεν έχουν την επιμέλεια.
Ο γονέας που δεν έχει την επιμέλεια, είναι επισκέπτης στην ζωή του παιδιού του, μιας και ένα μέσο πρόγραμμα επικοινωνίας – είτε αυτό είναι βάσει δικαστικής απόφασης, είτε βάσει συμφωνίας των γονέων – «επιτρέπει» στο παιδί να βλέπει τον γονέα του «Δύο ΣΚ τον μήνα και 2-3 ώρες μέσα στην εβδομάδα», κάτι το οποίο είναι τραγικό και βίαιο μόνο να το σκεφτεί κανείς, όχι να το βιώνει το παιδί. Επίσης, οι γονείς που δεν έχουν την επιμέλεια δεν έχουν καμία πρόσβαση ουσιαστικά στην καθημερινότητα των παιδιών τους (εκπαίδευση, υγεία, δραστηριότητες).
Με βάση μελέτη που έχει διενεργηθεί στην Σουηδία σε δείγμα 150.000 παιδιών ηλικίας 12-15 ετών, το ποσοστό παιδιών με ψυχοσωματικά συμπτώματα που μεγαλώνουν σε καθεστώς συνεπιμέλειας κατά νομικό τεκμήριο και ίσου χρόνου μεταξύ και των δύο γονέων είναι σημαντικά χαμηλότερο από το αντίστοιχο των παιδιών που μεγαλώνουν μόνο με τον ένα γονέα. Στα ίδια συμπεράσματα κατέληξαν και όλοι οι εγχώριοι επιστημονικοί φορείς και σύλλογοι (Σύλλογος Ελλήνων Ψυχολόγων (ΣΕΨ), Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία (ΕΛΨΕ), Σύλλογος Ελλήνων Κοινωνιολόγων, Συνήγορος του πολίτη κλπ) ότι το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού εξυπηρετείται βέλτιστα όταν ανατρέφεται από κοινού και εξίσου από τους δύο γονείς του στις οικίες αμφοτέρων.
Για όλους αυτούς τους λόγους που επηρεάζουν την ζωή ενός παιδιού επιβάλλεται να θεσπιστεί η κατά νομικό τεκμήριο ισόχρονη συνεπιμέλεια, με εναλλασσόμενη κατοικία για όλους τους γονείς που θα κριθούν ικανοί – κατάλληλοι και μένουν κοντά ώστε να μην αλλάζει η καθημερινότητα και το κοινωνικό περιβάλλον του παιδιού. Όταν λέμε κατά νομικό τεκμήριο εννοούμε ότι ο δικαστικός λειτουργός εφόσον κρίνει ότι και οι δύο γονείς είναι κατάλληλοι και ικανοί να ασκήσουν τα γονικά τους καθήκοντα θα πρέπει να επιβάλει την συνεπιμέλεια μεταξύ των, χωρίς αυτό να αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα από την θέσπιση επιπροσθέτων συμφωνιών (πάντα με γνώμονα το συμφέρων του παιδιού) μεταξύ των γονέων αν θελήσουν να αποφασίσουν κάτι άλλο από κοινού.
Η πανδημία και κατ’ επέκταση το lockdown είχε επιπτώσεις σε αυτή την κατάσταση; Πώς επηρεάστηκε το δικό σας έργο σαν οργανισμός;
Κάθε γονιός που δεν έχει την επιμέλεια και προσπαθεί να χωρέσει σε λίγες ώρες την ουσιαστική επικοινωνία με τα παιδιά του, κυριολεκτικά δίνει μάχη με τον χρόνο! Η περίοδος της πανδημίας και των περιορισμών στις μετακινήσεις, είναι αλήθεια ότι έχει εντείνει τα προβλήματα, κυρίως από την άποψη της ουσιαστικής διευκόλυνσης από την πλευρά των γονέων που έχουν την αποκλειστική επιμέλεια. Είναι πολλές οι καταγγελίες που έχουν έρθει σε γνώση μας από μέλη για μη τήρηση των αποφάσεων εν μέσω κορονοϊού. Από την άλλη, το γεγονός ότι προβλέπεται ο κωδικός ‘5’ για την μετακίνηση λόγω επικοινωνίας διαζευγμένων γονέων με τα παιδιά τους, είναι ενδεικτικό του μεγέθους του προβλήματος και πως τα παιδιά που εμπλέκονται στην υπόθεση «διαζύγιο» είναι πολλά. Πρέπει να τα προστατεύσουμε με την εξασφάλιση της ισότιμης και ισόχρονης παρουσίας και των δύο γονέων στην ζωή τους.
Βλέπετε υποστήριξη από μητέρες;
Βέβαια και υπάρχουν μητέρες αλλά και πολλές γυναίκες που στηρίζουν τον αγώνα μας, η γονική αποξένωση δεν κοιτάει φύλο. Επί τη ευκαιρία θα ήθελα να επισημάνω ότι μέσα στο ΔΣ υπάρχει και μία γυναίκα ως μέλος, η βοήθεια της οποίας είναι πολύτιμη. Η τάση που υπάρχει και την αντιλαμβανόμαστε καθημερινά, είναι ξεκάθαρα αυξητική, όλο και περισσότερες μητέρες – γυναίκες έρχονται να συστρατευτούν μαζί μας και να προσπαθήσουν για τον κοινό σκοπό. Το αίτημα αυτό συμμερίζονται και διάφοροι αξιόλογοι κύκλοι γυναικών της ελληνικής κοινωνίας με τρανό παράδειγμα την πρόσφατη παρέμβαση με δημόσια επιστολή 57 Ελληνίδων πανεπιστημιακών και ερευνητών που μεταξύ άλλων υποστηρίζουν ότι με εξαίρεση τις περιπτώσεις που ένας από τους δύο γονείς είναι αποδεδειγμένα βίαιος, κακοποιητικός ή αμελής, η συνεπιμέλεια και ο ίσος χρόνος των παιδιών με τους δύο γονείς είναι μια συνθήκη από την οποία κερδίζουν όλοι.
Τέλος, θα ήθελα να καταστήσω σαφές ότι δεν υπάρχει καμία αντιπαλότητα ή εκδικητικότητα μεταξύ ημών και των μητέρων, τις οποίες τιμούμε και αναγνωρίζουμε την σπουδαιότητα του ρόλου τους. Το μήνυμα που επιθυμούμε να περάσουμε είναι αυτό της κοινωνικής ισότητας, της νομικής ισοτιμίας και της αμοιβαίας συνεισφοράς και των δύο στην ανατροφή των παιδιών. Τις θέλουμε μαζί μας για το καλό των παιδιών μας.
Δρομολογείτε νέες δράσεις / καμπάνιες για να προωθήσετε το έργο σας;
Όπως όλες οι αλλαγές στην Ελλάδα χρειάζονται χρόνο μέχρι να ενσωματωθούν στην κοινωνία έτσι και αυτή θα χρειαστεί χρόνο. Οι δράσεις μας δεν θα σταματήσουν μέχρι ότου ψηφισθεί το τρίπτυχο μας (Συνεπιμέλεια κατά νομικό τεκμήριο, Ίσος χρόνος ανατροφής, Εναλλασσόμενη Κατοικία).
Το θετικό σε όλο αυτό είναι πως στην πρόσφατη δημόσια διαβούλευση που έληξε στις 1/4/21 για το σχέδιο νόμου της αναμόρφωσης του οικογενειακού δίκαιου ο αριθμός των σχολίων έφθασε τα 15.625 από τα οποία εγκρίθηκαν τα 15.230 (τα οποία και είναι τα περισσότερα σχόλια από όλα τα σχέδια νόμου που είναι αναρτημένα στο opengov.gr) με συντριπτικά ποσοστά υπέρ του τριπτύχου μας 81.3% έναντι 18.7% κατά.
Το ποσοστό των σχολίων στην δημόσια διαβούλευση, η πρόσφατη πανελλαδική δημοσκόπηση της FOCUS που και αυτή έβγαλε συντριπτικό ποσοστό υπέρ της συνεπιμέλειας 89%, η δημοσκόπηση του Πανεπιστημίου Αιγαίου με ποσοστό 85% υπέρ της συνεπιμέλειας, η 25.154 επώνυμες υπογραφές που έχουμε μαζέψει εμείς, αποδεικνύουν περίτρανα ότι η Ελληνική κοινωνία είναι πανέτοιμη για να δεχθεί την νομοθέτηση της Συνεπιμέλειας κατά νομικό τεκμήριο μετά από έναν χωρισμό. Οι γονείς ανήκουν στα παιδιά και όχι τα παιδιά στους γονείς.
