Γιατί η Συνεπιμέλεια, ο Ίσος Χρόνος και η Εναλλασσόμενη Κατοικία είναι Θεμελιώδη Δικαιώματα των Παιδιών

1. Η Νομική Βάση των Δικαιωμάτων του Παιδιού

 

Το Διεθνές Δίκαιο κατοχυρώνει ρητά το δικαίωμα του παιδιού στη φροντίδα και καθοδήγηση και από τους δύο γονείς.

• Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού (1989)

  • Άρθρο 9: Τα παιδιά δεν πρέπει να αποχωρίζονται από τους γονείς τους εκτός εάν αυτό είναι απαραίτητο για το συμφέρον τους.

  • Άρθρο 18: Οι δύο γονείς έχουν από κοινού την ευθύνη για την ανατροφή και την ανάπτυξη του παιδιού.

Συνεπώς, κάθε παιδί έχει θεμελιώδες δικαίωμα στην ισότιμη σχέση με και τους δύο γονείς του.

2. Η Ψυχολογική Αναγκαιότητα της Συνεπιμέλειας

 

Η αναπτυξιακή ψυχολογία τεκμηριώνει σαφώς ότι τα παιδιά ωφελούνται σημαντικά όταν διατηρούν σταθερή και ενεργή σχέση και με τους δύο γονείς τους.

• Μελέτες δείχνουν πως τα παιδιά που μεγαλώνουν υπό καθεστώς συνεπιμέλειας:

  • Αναπτύσσουν ισχυρότερη αυτοεκτίμηση.

  • Εμφανίζουν λιγότερα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης.

  • Έχουν καλύτερες σχολικές και κοινωνικές επιδόσεις.

Η απώλεια ή η περιορισμένη παρουσία ενός γονέα οδηγεί σε:

• Συναισθηματική αστάθεια.

• Σύγχυση ταυτότητας.

• Μακροχρόνια ψυχολογικά τραύματα.

Η γονική αποξένωση έχει αναγνωριστεί σε διεθνές επίπεδο ως μορφή ψυχολογικής κακοποίησης.

3. Ο Ίσος Χρόνος με Κάθε Γονέα: Παιδικό Δικαίωμα, Όχι Γονεϊκή Αξίωση

 

Ο ίσος γονεϊκός χρόνος αποτελεί:

• Μέσο για την ουσιαστική σχέση του παιδιού με κάθε γονέα.

• Προστασία από συναισθηματικούς εκβιασμούς και αποκλεισμούς.

• Εγγύηση ότι το παιδί διατηρεί πλήρη εικόνα και των δύο κόσμων του.

Η ιδέα ότι ένα παιδί χρειάζεται πρωτίστως μόνο τον ένα γονέα είναι:

• Αναχρονιστική.

• Αντιεπιστημονική.

• Καταστροφική για την ισόρροπη ανάπτυξη του παιδιού.

Ο ίσος χρόνος δεν είναι «μισά-μισά» για τους γονείς· είναι ολότητα για το παιδί.

4. Εναλλασσόμενη Κατοικία: Η Φυσική Έκφραση της Ισότητας

 

Η εναλλασσόμενη κατοικία είναι η πρακτική μορφή του ίσου χρόνου. Πρόκειται για ρύθμιση κατά την οποία:

• Το παιδί κατοικεί εναλλάξ με κάθε γονέα (συνήθως ανά εβδομάδα ή με άλλη σταθερή συχνότητα).

• Και οι δύο γονείς συμμετέχουν εξίσου στην καθημερινότητα.

Οφέλη για το παιδί:

• Αναπτύσσει σταθερούς συναισθηματικούς δεσμούς με κάθε γονέα.

• Μαθαίνει τη σημασία της ισότητας, της συνεργασίας και της ευελιξίας.

• Έχει δύο κατοικίες, όχι «μία κανονική» και «μία προσωρινή

• » Ειναι η ιδανικότερη λύση ώστε να σταματήσουν οι δικ. διαμάχες ανάμεσα στούς γονείς και να συνεργαστούν για το ύψιστο συμφέρον του παιδιού τους αφού δεν  θάχουν πλέον τιποτα να χωρίσουν παρά μονο να σταματησουν την αγωνία που κατακλύζει τα παιδιά. Η ηρεμία στην σχέση των γονέων θα δημιουργήσει στο παιδί την ασφάλεια και την ισορροπία γιατι θα απολαμβάνει εξ ίσου και τους 2 γονείς του.

Απαντήσεις σε συνήθεις αντιρρήσεις:

• "Θα μπερδεύεται το παιδί." → Τα παιδιά προσαρμόζονται πολύ πιο εύκολα απ' ό,τι πιστεύουν οι ενήλικες.

• "Δεν υπάρχει σταθερότητα." → Η συναισθηματική σταθερότητα δεν απαιτεί σταθερό ταχυδρομικό κώδικα, αλλά σταθερή γονεϊκή παρουσία.

Η εναλλασσόμενη κατοικία αποτρέπει την υποβάθμιση του ενός γονέα σε «επισκέπτη».

5. Η Ελληνική Νομοθεσία και η Προοπτική της Πλήρους Εφαρμογής

 

Ο Νόμος 4800/2021 εισήγαγε την:

• Συνεπιμέλεια ως αρχή.

• Ισότιμη άσκηση της γονικής μέριμνας.

• Αναφορά σε ίσο χρόνο (έστω χωρίς δεσμευτικότητα).

Όμως η εφαρμογή του νόμου παραμένει προβληματική:

• Οι δικαστικές αποφάσεις δεν τηρούν συστηματικά την ισότητα.

• Η εναλλασσόμενη κατοικία σπανίως εφαρμόζεται.

• Οι θεσμοί δεν υποστηρίζουν ενεργά τη συνεπιμέλεια (π.χ. με διαμεσολάβηση, επιτροπές συνεπιμέλειας).

Η πραγματικότητα παραμένει ασύμμετρη, μονογονεϊκή και συχνά τιμωρητική.

6. Συμπέρασμα: Το Δικαίωμα του Παιδιού στην Ολότητά του

 

Η συνεπιμέλεια και η εναλλασσόμενη κατοικία:

• Δεν είναι διεκδικήσεις γονέων, αλλά δικαιώματα του παιδιού να έχει και να αγαπά και τους δύο γονείς του.

• Δεν είναι λύσεις «μιας κάποιας ισότητας», αλλά αναγκαίες προϋποθέσεις για μια φυσιολογική ανατροφή.

• Δεν είναι μοντέλα για λίγους, αλλά βάση για όλους.

Σε μια ώριμη κοινωνία, το παιδί δεν επιλέγει γονέα· επιλέγει να μην απολέσει κανέναν. Και η Πολιτεία έχει χρέος να το διασφαλίσει.

Οι Ενεργοί Μπαμπάδες για τα Δικαιώματα του Παιδιού συνεχίζουμε να διεκδικούμε:

• Πλήρη εφαρμογή της ισότιμης συνεπιμέλειας.

• Εναλλασσόμενη κατοικία ως κανόνα.

• Προστασία του παιδιού από κάθε μορφή αποξένωσης, αποκλεισμού ή κακοποίησης.

Γιατί το παιδί ανήκει και στους δύο γονείς. Και το μέλλον του ανήκει σε όλους μας.